المپیاد زیست چیست؟

یکی از درس های معروف و جذاب در دوره دبیرستان، زیست شناسی می باشد.

زیست شناسی مباحث بسیار شیرین و جذابی دارد؛ از این رو درس مورد علاقه تعداد زیادی از دانش آموزان است. همین علاقه سبب شده است تا افرادی که در این زمینه استعداد دارند، برای یادگیری بیشتر، توانایی های خود را افزایش دهند و به طور تخصصی تر مباحث درس زیست شناسی را دنبال کنند.

برای سنجش این افراد که مطالب درس زیست را به طور جدی بررسی می کنند، آزمونی کشوری و جهانی با نام المپیاد طراحی شده است، تا توانایی و استعداد داوطلبانی که در این زمینه مشغول به تحصیل هستند سنجش شود.

از شما دعوت می کنیم در ادامه این مطلب با مرکز مشاوره آویژه همراه باشید تا به معرفی المپیاد زیست و شرایط ثبت نام و برگزاری آن بپردازیم.

المپیاد زیست چیست؟

المپیاد زیست شناسی، یکی از مهمترین عرصه های رقابت علمی در حوزه زیست شناسی است که در سراسر دنیا برگزار می شود و دانش آموزانی که دوست دارند توانایی های خود را در این زمینه محک بزنند، در آن شرکت می کنند.

المپیاد زیست در دو مقطع زیست دهم و یازدهم و در سطح منطقه و استانی برگزار می شود و تا مرحله کشوری و جهانی ادامه دارد. افرادی که علاقه به شرکت در المپیاد دارند، می توانند برای آن برنامه ریزی کنند و با کسب رتبه های خوب از مزایای آن بهره مند شوند.

دو ارگان سازمان ملی پرورش استعدادهای درخشان و دانش پژوهان جوان (وابسته به وزارت آموزش و پرورش)، المپیاد زیست شناسی را اداره می کنند.

سامانه ثبت نام المپیادهای علمی دانش آموزی و اعلام نتایج آن، به نشانی اینترنتی oly.medu.ir آماده خدمت رسانی به دانش آموزان المپیادی می باشد. علاقمندان می توانند برای شرکت در المپیاد زیست، به این سایت مراجعه کرده و ثبت نام انجام دهند.

برگزاری المپیاد زیست در ایران

9 سال پس از اینکه المپیاد زیست در جهان به صورت سراسری با شرکت کشورهای مختلف اجرا می شد، آقای محمد کرام‌ الدینی از هیئت برگزاری المپیاد های جهانی درخواست کرد تا ایران نیز در این المپیاد ها سهیم باشد.

ایشان چون به عنوان ناظر علمی در این رقابت ها شرکت می ‌کردند، توانستند رای مثبت اعضای هیئت برگزاری المپیاد را کسب کنند تا در ایران نیز المپیاد زیست برگزار شود. از سال ۱۳۷۷ ایرانیان می توانند در المپیاد زیست شرکت کنند.

خوشبختانه تا به امروز ایرانیان توانسته اند در المپیاد های زیست حضور درخشانی داشته باشند. از سال ۱۳۷۷ تا به امروز یعنی سال ۱۴۰۲ داوطلبان ایرانی موفق به دریافت مدال های طلا، نقره و برنز زیادی در این المپیاد شده اند.

مزایای ورود المپیاد زیست شناسی به ایران چه بود؟

برگزاری المپیاد زیست، موجب تلاش بیشتر دانش آموزان و دانشجویان برای درک و فهم بهتر زیست ‌شناسی شد؛ همین امر موجب رشد و پیشرفت چشم گیر در زمینه رشته زیست شناسی شد.

شرکت در المپیاد مهمی همچون درس زیست شناسی، باعث برقراری ارتباط علمی با دیگر کشورها گشت.

ایجاد فضای رقابتی مثبت برای علاقه مندان به یادگیری علم و دانش

شرکت در المپیاد زیست که به صورت جهانی برگزار می شود، سبب شد که دانش ‌آموزان تلاش بیشتری جهت برنامه ریزی درسی و رسیدن به موفقیت نمایند.

دانش آموزان با شرکت در المپیاد زیست وارد فضای علمی فوق‌العاده‌ای می شوند و به تبادل اطلاعات با دیگر دانش آموزان نخبه بپردازند.

شرکت در المپیادی چون زیست ‌شناسی باعث افزایش قدرت حل مسئله و تفکر درباره مسائل پیرامون و یافتن استدلالی برای اتفاقات در حال رخ داد می شود.

مزایای کسب رتبه و مدال در المپیاد زیست چیست؟

چون این آزمون به صورت کشوری و بین‌المللی برگزار می شود، کسب رتبه در آن مزایای فراوانی را به خود اختصاص داده است.

برخی از این مزایا عبارتند از:

به دست آوردن مدال طلا در هر المپیادی باعث معاف شدن از شرکت در کنکور می شود.

افرادی که در المپیاد موفق به دریافت مدال نقره و برنز می شوند، سهمیه ۲۰ درصدی از امتیازات کنکور را به دست می آورند.

نام مدال آوران به عنوان یک نخبه، در بنیاد ملی نخبگان ثبت می ‌شود و می‌توانند از امتیازات این بنیاد استفاده کنند.

این افراد در صورتی که بتوانند در دانشگاه نیز به عنوان یک نخبه واقع ‌شوند، از خدمت سربازی معاف می گردند و شرط جایگزین خدمت شامل حال آنها می شود.

کمک هزینه های متفاوتی شامل افراد صاحب مدال المپیاد می گردد.

آینده شغلی درخشان تری در مقایسه با سایر دانشجوها در انتظارشان است.

شرایط برگزاری المپیاد زیست چگونه است؟

تنها دانش آموزانی که مشغول به تحصیل در پایه دهم و یازدهم هستند، اجازه شرکت در المپیادهای دانش آموزی را دارند.

این دانش ‌آموزان باید به خاطر داشته باشند که المپیاد زیست شناسی در چهار مرحله برگزار می شود، که هر فرد پس از کسب امتیاز مناسب به مرحله بعدی وارد می شود.

برای شرکت در المپیاد زیست شناسی چه درس هایی بخوانیم؟

برخی از دانش آموزانی که اطلاعی از منابع و چگونگی برگزاری آزمون المپیاد زیست ندارند، این تفکر را دارند که خواندن کتاب های زیست شناسی متوسطه دوم برای شرکت کردن در المپیاد کافی است.

باید خدمت این دانش آموزان عرض کنیم که المپیاد زیست شناسی علاوه بر زیست، نیاز به درک مناسبی از درس های شیمی، فیزیک و ریاضی نیز دارد.

چرا باید دروسی غیر از زیست را بخوانیم؟

چون در زیست شناسی مباحث مربوط به بیوشیمی وجود دارد که فرد آزمون دهنده، می بایست فهم درستی از مطالب شیمی داشته باشد، تا بتوانند مفاهیم بیوشیمی را متوجه شود.

همچنین برای خواندن فیزیولوژی، نیاز است که بر روی فیزیک و توضیحات پایه ای مسلط باشد.

در المپیاد زیست شناسی نمودارها و اکولوژی نیز وجود دارند که اگر داوطلب درکی از مشتق، انتگرال، آمار و احتمال نداشته باشد، مفهوم این نمودارها را متوجه نخواهد شد.

معرفی منابع مورد نیاز المپیاد زیست شناسی

منابع المپیاد زیست ‌شناسی به چند دسته تقسیم بندی می شود، که داوطلب برای کسب امتیاز می بایست به تمامی آنها تسلط کافی داشته باشد.

کتابهای تالیفی دبیرستان

قبل از شروع به خواندن منابع دیگر، می بایست کتاب هایی که توسط آموزش و پرورش به دست دانش آموز رسیده است مطالعه شود.

پس از تسلط کافی بر آنها، خواندن کتاب زیست شناسی کمپبل و زیست شناسی سولومون را شروع کنید.

به دلیل اینکه کتاب زیست کمپبل ترجمه ساده و روان دارد، دانش آموز می تواند بدون تدریس استاد مشغول به مطالعه آن شود. قبل از خواندن کتاب زیست شناسی سولومون سعی کنید مرجع کمپبل را مسلط شوید تا ادبیات سخت سولومون اذیتتان نکند.

کتب بیوشیمی

خواندن کتاب بیوشیمی استرایر و بیوشیمی لنینجر، از گام ‌های بعدی تقویت اطلاعات برای شرکت در المپیاد است.

دقت داشته باشید که این کتاب ها توسط مترجمان متفاوتی به زبان فارسی برگردانده شده است؛ لذا قبل از خریداری حتماً ترجمه آنها را با همدیگر مقایسه نمایید؛ تا بهترین متنی را که ادبیات آن را متوجه می شوید، انتخاب کنید.

زیست شناسی سلولی و مولکولی

منابع زیست شناسی، به زیر بخش های متفاوتی تقسیم بندی می شوند. زیست شناسی سلولی و مولکولی نیز یک از این شاخه ها است که باید مطالعه گردد. کتاب های متفاوتی برای مسلط شدن بر این مبحث وجود دارد.

شما می توانید با کمک گرفتن از استاد راهنمای خود، بهترین کتابی که ادبیات آن را متوجه می شوید تهیه کنید. مهم ترین نکته ای که در کتاب های سلولی و مولکولی وجود دارد، این است که بتوانند در حل سوالات و مسئله های این مبحث به دانش آموز کمک کند.

ژنتیک کلاسیک

یکی دیگر از زیر شاخه های زیست شناسی، ژنتیک کلاسیک می باشد. داوطلب موظف است با تهیه یکی از چندین منبعی که در بازار وجود دارد، این مبحث را از بر کند.

ژنتیک مولکولی

دو کتاب زیر از مهم ترین منابع ژنتیک مولکولی است:

مقدمه ای بر آنالیز ژنتیک از گریفیتس

ژنتیک مولکولی از واتسون

زیست شناسی گیاهی

کتاب های زیادی برای تفهیم زیست شناسی گیاهی به داوطلبان تالیف شده است.

نویسندگان زیر صاحب برترین کتاب ها در این حوزه می باشند:

الهه علوی

محمد صادق پور جعفری

فیروزه چلبیان

ریون

مجید علی پور

جانور شناسی

کتاب جانورشناسی هیکمن سردمدار تمام کتاب های آموزشی جانورشناسی است.

فیزیولوژی

غشاء، عصب، عضله، قلب، گردش خون و مایعات بدن، کلیه تنفس سلولی و… از مهم ترین مواردی هستند که باید با چندین منبع معتبر مطالعه گردد.

منابع این درس عبارتند از:

کتاب فیزیولوژی پزشکی از گایتون

کتاب فیزیولوژی پزشکی نوشته برن و لویی

مباحث ویژه جانوری نوشته مویز و شولت

رفتار شناسی

رفتارشناسی، مبحث جالب و شیرینی است که در کتاب کمپبل به خوبی توضیح داده شده است؛ از این رو لزومی به تهیه منابع دیگر نیست.

اگر بتوانید به نوشته اصلی کتاب کمپبل که به صورت ترجمه نشده در بازار وجود دارد، مسلط شوید، در حل سوالات این مبحث مشکلی نخواهید داشت.

آمار زیستی

مبانی آمار زیستی از شاه نظر معتبرترین کتاب موجود در بازار برای آمار زیستی است.

المپیاد زیست جهانی

المپیاد زیست شناسی جهانی، رقابتی مابین دانش آموزان دبیرستانی است که در کشور خود در مقام بالایی در رشته زیست بدست آورده اند. در المپیاد زیست جهانی به 10 درصد شرکت کننده ها مدال طلا داده می شود.

دانش آموزان ایرانی تا کنون موفق به کسب 10 مدال طلا در المپیاد جهانی زیست شده اند.

در سال 2022 المپیاد زیست جهانی در کشور ارمنستان برگزار شد و ایران و روسیه به طور مشترک در مقام اول قرار گرفتند. برندگان المپیاد زیست جهانی 2022، مهدی افشاری، امیررضا زینالی، محمد امین کیانی و محمد مهدی رحیم پور بودند که مدال طلای جهانی کسب کردند.

بیشتر بخوانید: المپیاد نانو چیست؟ – صفر تا صد المپیاد نانو در سال ۱۴۰۲ + زمان برگزاری، مراحل و منابع

زمان برگزاری المپیاد در سال ۱۴۰۲

هر ساله اوایل دی ماه سایت مربوطه جهت ثبت نام داوطلبان باز می شود. با توجه به شیوع بیماری همه گیر کرونا، این زمان ممکن است همچون سال ۱۴۰۲ به تعویق بخورد و یا چندین بار تمدید شود.

تا تیرماه 1401 مرحله اول و دوم المپیاد زیست 1402 برگزار شده؛ اما هنوز مرحله سوم و چهارم اطلاع رسانی نشده است. توصیه می کنیم همواره پیگیر اخبار اعلامی باشید تا زمان ثبت نام را از دست ندهید.

مراحل المپیاد زیست شناسی

المپیاد زیست شناسی ۴ مرحله دارد که در ادامه توضیح می دهیم:

مرحلهاول المپیاد زیست شناسی

مرحله اول المپیاد هر ساله بهمن ماه برگزار می شود. شرکت کنندگان پایه دهم و یازدهم درس می خوانند و باید به 40 سوال تستی و 5 سوال تشریحی جواب دهند. در این مرحله 1000 نفر پذیرفته می شود.

مرحله دوم المپیاد زیست شناسی

زمان برگزاری مرحله دوم المپیاد زیست شناسی، اوایل اردیبهشت ماه است. پذیرفته شدگان این مرحله 40 نفر است. این 40 نفر در مرحله سوم با هم بر سر مدال های طلا نقره و برنز رقابت می کنند.

مرحله سوم المپیاد زیست شناسی

مرحله سوم المپیاد زیست شناسی تیرماه برگزار می شود. یک دوره تابستانی آموزش در اوایل تیرماه برای این افراد برگزار می شود. مواد امتحانی این بخش شامل 60 درصد مباحث تئوری و 40 درصد مباحث آزمایشگاهی است. هر روز ۲ تا ۳ درس امتحان گرفته می شود. آزمون آزمایشگاهی نیز 2 روز است. در این رقابت ها، 8 نفر طلا، 12- 15 نفر مدال نقره و بقیه مدال برنز می گیرند.

مرحله چهارم المپیاد زیست شناسی

در مرحله چهارم المپیاد زیست شناسی، در مرحله قبل، همان 8 نفری که طلا گرفته اند برای المپیاد جهانی آماده می شوند. این افراد بیشتر وقت خود را در باشگاه دانش پژوهان جوان سپری کرده و دوره های تئوری و آزمایشگاه آمادگی را می گذرانند. از میان این 8 نفر 4 نفر برای شرکت در المپیاد جهانی انتخاب شده و اعزام می شوند.

در پایان

المپیاد زیست از عرصه های مهم علمی است که در کشور برگزار می شود. این رقابت در سطح منطقه و استان آغاز شده و تا مراحل کشوری و جهانی می تواند ادامه یابد. کسب رتبه در المپیاد امتیازات ویژه ای برای دانش آموزان دارد که در این مقاله به آن پرداخته شد.

اگر قصد دارید در المپیاد زیست شرکت کنید و برای آن برنامه ریزی می کنید، می توانید از کارشناسان تحصیلی مرکز مشاوره آویژه کمک بگیرید. برای بهره مندی از خدمات مشاوره تحصیلی آویژه، با شماره 9099071985 تماس بگیرید.

سوالات متداول

آیا تمامی دانش آموزان می توانند در المپیاد زیست شرکت کنند؟

شرکت در المپیاد زیست تنها برای دانش آموزان پایه دهمی و یازدهمی مجاز است و دانش آموزان پایه دوازدهم اجازه ثبت نام ندارند.

منابع المپیاد فقط موارد معرفی شده است؟

این کتاب ها صرفا جهت یک راهنما معرفی شده است. در صورت آشنایی با کتب دیگر می توانید آنها را تهیه نمایید.

آیا شرکت در المپیاد زیست برای دانش آموزان دهمی و یازدهمی اجباری است؟

خیر؛ این آزمون صرفا برای علاقه ‌مندان به مبحث زیست شناسی طراحی و برگزار می شود.

لطفا برای استفاده از مقالات سایت به تاریخ انتشار آن دقت فرمایید در صورت هر گونه مغایرت با ما تماس بگیرید

المپیاد زیست چیست؟

شما می توانید با مطالعه مقالات ما در این زمینه پاسخ سئوال خود را بیابید و در صورت نیاز با تلفن ثابت و بدون پیش شماره از سراسر ایران با شماره ۹۰۹۹۰۷۱۹۸۵ تماس بگیرید.